جوامع السیرة النبویة (کتاب)

کتاب «جوامع السیرة النبویة» تألیف ابن حزم اندلسى (م، ۴۵۶ ق) شامل کلیاتى مختصر در سیره پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) به خصوص غزوات آن حضرت است.

محتوای کتاب

مؤلف ابتدا خلاصه‌اى از احوال شخصى و نام غزوات و سرایا و زنان و فرزندان و اخلاق پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) را آورده است.

سپس با عنوان «جُمَل من التاریخ» به بیان خلاصه اى از رویدادهاى دوران مکه و نام اسلام‌آورندگان پرداخته است. پس از آن، مطالب این کتاب با تفصیل بیشترى آمده و دوران مدینه را گزارش مى‌کند. این بخشِ تفصیلى، از حضور انصار در مکه و عقبه اول و دوم آغاز شده و تا رحلت رسول خدا (صلی الله علیه وآله) را دربر دارد. در این قسمت که بخش اصلى و غیر منفک از بقیه کتاب است، تقریباً به همه رویدادهاى دوران مدینه جز سریه‌ها پرداخته است.

در واقع کتاب «جوامع السیرة النبویة» ابن حزم، جوامع «مغازى» رسول خدا (صلی الله علیه وآله) است، چون محتواى اصلى کتاب را غزوات رسول الله تشکیل مى دهد. البته از آنجا که ابن حزم بناى اختصار داشته و اقوال مختلف را هم نقل نکرده، جزئیات حوادث ذکر نشده و کتاب از حجم زیادى برخوردار نیست.

روش تألیف

مؤلف بر خلاف شیوه معاصران خود و سیره‌نویسانی چون ابن اسحاق و واقدى، از شیوه حدیثى پیروى نکرده و همانند تاریخ یعقوبى روایات را گزینش کرده و مورد انتخابى خود و قول پذیرفته‌اش را آورده است.

مطالب کتاب به صورت پیوسته و بدون تکرار و توضیح یا اظهار نظر از سوى مؤلف بیان شده، ولى به ذکر نام افراد در حوادث مختلف توجه داشته و به آن اهتمام ورزیده است.

منابع

• ویکی نور